محلول آب اکسیژنه

---

شرکت آبنوس ارائه دهنده محصول محلول آب اکسیژنه 35% در بسته بندی های مختلف پلی اتیلن:

محلول آب اکسیژنه 1 لیتری شیشه

محلول آب اکسیژنه 2.5 لیتری شیشه

محلول آب اکسیژنه 1 لیتری پلی اتیلن

محلول آب اکسیژنه 2.5 لیتری پلی اتیلن

محلول آب اکسیژنه 5 لیتری پلی اتیلن

محلول آب اکسیژنه 10 لیتری پلی اتیلن

محلول آب اکسیژنه 20 لیتری پلی اتیلن

 

آب اکسیژنه با نامهای هیدروژن پراکسید، پروکسید هیدروژن و H₂O₂ نیز نامیده میشود. آب اکسیژنه خالص یک مایع ناروانی است که کمی آبی رنگ می باشد و با زحمت زیاد می توان آنرا تهیه نمود. آب اکسیژنه ای که در داروخانه ها به اسم آب اکسیژنه رقیق فروخته می شود محلولی است از آب اکسیژنه در آب که در ۱۰۰ قسمت آن سه قسمت آب اکسیژنه است و مانند آب بی رنگ و بی بوست و مزه تلخی دارد و کمی اسیدی است.

اولین بار آب اکسیژنه به وسیله آقای تنارد در سال 1818 تهیه شد. وی با اسیدی کردن پراکسید باریم و خارج کردن آب اضافی از طریق تبخیر در خلاء موفق به تهیه آب اکسیژنه شد.

شکل زیر آرایش فضایی هیدروژن پروکسید را نشان میدهد.

 

 

در استفاده از آب اکسیژنه بایستی به خوبی دقت کنیم. تصویر زیر اثر آب اکسیژنه ی غلیظ بر روی پوست را نشان می دهد.

 H₂O₂ به راحتی در اثر گرما قبل از رسیدن به نقطه ی جوش (BP) تجزیه می شود. اما در کل تعیین نقطه ی جوش نرمال و یا طبیعی آن در فشار اتمسفری غیر ممکن است. نقطه ی جوش نرمال تخمین زده شده برای آن، 152 درجه سانتیگراد و نقطه ی ذوب نیز منهای 0.4  درجه سانتی گراد می باشد. آب اکسیژنه کریستال های منشوری را در دمای 2 درجه سانتی گراد زیر صفر تشکیل می دهد.

آب اکسیژنه به عنوان یک اسید ضعیف در نظر گرفته می شود. اما با این حال، انیدرید H₂O₂ نمی تواند آبی لیتموس را قرمز کند.

به مرور آب اکسیژنه به شکل زیر تجزیه و تبدیل به آب واکسیژن می گردد.

2H₂O₂  -->  O₂ + 2H₂O

این عمل تجزیه در محیط بازی سریعتر و محیط اسیدی کندتر تا در محیط خنثی صورت می گیرد.

در غیاب کاتالیزور سرعت تجزیه آب اکسیژنه بسیار ملایم است ولی در مقابل فلزاتی چون Pt ، Ag و یا ترکیباتی چون MnO2 واکنش شدت می گیرد و به همین دلیل آب اکسیژنه را در ظروف غیر فلزی همراه با یک پایدار کننده مانند اوره نگهداری می کنند. برای پایدار کردن، آن را با موادی از قبیل اسيد فسفریک، اسيد سیتریک و گلیسرول که خاصیت ضد کاتالیزوری دارند، مخلوط می کنند. خاصیت اکسید کنندگی آب اکسیژنه به علت سهولت آزاد شدن يک اتم اکسیژن فعال است.

H₂O₂  -->  O + H₂O

عدد اکسایش اکسیژن در هیدروژن پراکسید، منفی1 می باشد، بنابراین آب اکسیژنه می تواند به O₂ که دارای عدد اکسایشی صفر است اکسید شود و یا به H₂O و یا ^-OH که هر دو عدد اکسایشی شان منفی 2 می باشد، نیز کاهش یابد. به همین دلیل آب اکسیژنه به صورت یک اکسید کننده و یا احیا کننده در محیط های اسیدی و بازی می تواند به کار رود. در کل، هیدروژن پراکسید یک عامل اکسید کننده ی قوی می باشد.

احیا کننده در محیط اسیدی:

2KMnO₄ + 3H₂SO₄ + 5H₂O₂ --> K₂SO₄ + 2MnSO₄ + 8H₂O + 5O₂

 

اکسید کننده در محیط اسیدی:

2[Fe(CN)₆]^4- + H₂O₂ + 2H⁺ -->  2[Fe(CN)₆]^3- + 2H₂O

 

احیا کننده در محیط بازی:

2[Fe(CN)₆]^3- + H₂O₂ + 2OH^-  →  2[Fe(CN)₆]^4- + 2H₂O + O₂

 

اکسید کننده در محیط بازی:

Mn²⁺ + H₂O₂ --> Mn⁴⁺ + 2OH^-

 

سولفور سرب سیاه رنگ در سرما تحت اثر H₂O₂  به سولفات سفید رنگ تبدیل می شود.

4H₂O₂ --> 4O + 4H₂O

PbS  +  4O -->  PbSO₄

 

ممکن است که اگر مدت مدیدی آب اکسیژنه را انبار کنند، کاملا تجزیه و تبدیل به آب گردد. بر اثر گرد بعضی اجسام عمل تخریب آب اکسیژنه تسریع می گردد مانند گرد بی اکسید منگنز و گرد فلزات و …

آب اکسیژنه اثر میکروب کشی و بوبری دارد چنانکه اگر یک تکه کالباس قرمز را درون ظرف محتوی آب اکسیژنه قرار دهیم پس از چند روز محتویات ظرف کاملا بی بو است و بوی گندیده نمی دهد. آب اکسیژنه رنگها را نیز تخریب می کند بهمین دلیل تکه کالباس درون ظرف بعد از مدتی بی رنگ می شود.

از نظر حرارتی، هیدروژن پراکسید با توجه به معادله ی زیر ناپایدار می باشد:

H₂O₂    --> H₂O (L) + 1/2 O₂ (g)            ΔG⁰ = -122.6 Kj

واکنش از چپ به راست یک فرآیند خود به خودیست که با کاهش انرژی همراه است. اما تجزیه ی هیدروژن پراکسید در دمای    ^OC25 و در غیاب کاتالیزور، کند صورت می گیرد. پلاتین، نقره، مس، کبالت، دی اکسید منگنز، آهن و غیره از جمله کاتالیزورهایی هستند که تجزیه ی آب اکسیژنه را سرعت می بخشند.

البته برای این واکنش تثبیت کننده هایی مثل اسیدها، استانیلید، استانات ها و پیرو فسفات ها نیز وجود دارد.

هیدروژن پراکسید در غلظت های بیشتر از 65 درصد، مخلوط های انفجاری قوی ای را با خیلی از ترکیبات آلی تشکیل می دهد.

حتی در تماس با آن دسته از ترکیبات آلی نیز، عمل افروزش و یا احتراق صورت می گیرد.

موارد استعمال آب اکسیژنه

از آنجایی که آب اکسیژنه بوبر است در موقع معالجه زخمهای بدبو مورد استعمال قرار می‌گیرد.

همچنین لکه شراب قرمز و خون و قهوه و غیره را هم می‌توان بوسیله آب اکسیژنه پاک نمود. در قرصهای اریتزون 36% آب اکسیژنه به 64% اوره متصل است و چون این قرصها را در دهان بگذارند، اکسیژن می‌دهد. پس هم میکروبهای دهان را می‌کشد و هم دندانها را سفید می‌نماید.

بسیاری از خمیر دندانها و سایر اجسامی که برای پاک کردن دندانها بکار می‌رود در موقع استعمال تولید آب اکسیژنه می‌کنند و اکسیژن این آب اکسیژنه دندان را سفید می‌نماید.

آب اکسیژنه در بی‌رنگ کردن شاخ، پشم گوسفند، پنبه، کتان، کنف، کاه، چوب، کاغذ، روغن، چربی، واکس، صابون، ابریشم، عاج، پر و غیره بکار می‌رود. رنگ بعضی لکه‌های صورت را هم آب اکسیژنه تخریب می‌کند. اگر موی سیاه را پس از شستن با کربنات سدیم (تا چربی آن برطرف شود) در محلول آب اکسیژنه بگذارند به رنگ روشن در می‌آید.

اگر موی سیاه سر را با مخلوطی از 100 گرم آب اکسیژنه 30% و چهار قطره محلول 25% آمونیاک تر نمایند و پس از 10 تا 20 دقیقه با آب خالص و سپس با محلول اسید استیک‌دار بشویند، بور مایل به قرمز می‌شود.

 

 

وجود آمونیاک از این جهت لازم است که آب اکسیژنه در حضور قلیاییها سریعتر اکسیژن می‌دهد و در نتیجه موها تندتر بور می‌شوند. مصرف مکرر آب اکسیژنه برای مو مضر است زیرا که مو را شکننده می‌نماید. در جنگ جهانی دوم آب اکسیژنه 85%برای اکسیداسیون سریع الکل در زیر دریاییها و موشکها مصرف می‌کردند. آب اکسیژن رقیق را برای قرقره کردن هم بکار می‌برند.

.